Jak powstała szkoła?
Początki szkoły sięgają roku 1913, kiedy to władze carskie założyły na stacji kolejowej Kielce-Herby szkołę jednoklasową, do której uczęszczały dzieci pracowników kolei. Od roku szkolnego 1917/1918 Magistrat m. Kielce wynajmował na pomieszczenia szkolne dwie sale w budynku przy ulicy Niewachlowskiej, należącym do F. Szmidta.
Z dniem 1 stycznia 1922 r. miasto przejęło szkołę na stacji Kielce-Herby. Z połączenia szkoły kolejowej i szkoły na ulicy Niewachlowskiej powstała "Siedmio-klasowa Publiczna Szkoła Powszechna b. Kolejowa". Kierownikiem był do 1931 r. Michał Źelaśkiewicz. Na stacji Kielce-Herby znajdowały się 4 sale szkolne, 2 izby wynajmowano w budynku Szmidta. W roku szkolnym 1922/1923 w szkole tej uczyło się 572 uczniów w dwunastu kompletach.
Walka o szkołę
Od 1924 r. kolej starała się o zwrot budynku, w którym mieściła się szkoła. Władze miasta odmawiały, gdyż dzieci z Herbów nie miałyby się gdzie uczyć. Jednocześnie kierownik szkoły i rodzice usiłowali przekonać urzędników magistrackich o pilnej konieczności wybudowania szkoły z prawdziwego zdarzenia. W pismach do Rady Miejskiej przedstawiali trudne warunki panujące w szkole.
Budynek szkolny, mimo bliskiego sąsiedztwa torów kolejowych, nie był ogrodzony. Prawie 1000 uczniów musiało się pomieścić w zaledwie 6 salach, w dodatku mieszczących się w dwóch odległych budynkach "Wśród kurzy, dymów od parowozów i błota". Nauka odbywała się na zmiany; klasy były przepełnione, liczyły zwykle po więcej niż pięćdziesięciu uczniów.
I wreszcie szkoła z prawdziwego zdarzenia!
W 1929 roku podjęto wreszcie decyzję o wybudowaniu szkoły na Herbach. Fundusze uzyskano z Kuratorium Okręgu Krakowskiego oraz z pożyczki zaciągniętej przez Radę Miejską. W 1930 roku przystąpiono do budowy szkoły przy ulicy Piramowicza 4. Powierzchnia budynku wynosiła 15 000 m³. Było w nim 14 sal lekcyjnych i sala gimnastyczna. W szkole były instalacje: elektryczna, centralnego ogrzewania, kanalizacyjna i wodociągowa. Ostateczne zakończenie budowy nastąpiło w 1934 r. Szkoła na Herbach dysponowała teraz jednym z ładniejszych i lepiej wyposażonych budynków w mieście. Uczyło się w niej ponad 1100 uczniów, pracowało 17 nauczycieli. Kierownikiem szkoły był od 1931 r. Jan Kupiec.
Wybuchła wojna...
W czasie wojny – mimo prześladowań ze strony niemieckich władz okupacyjnych – szkoła na Herbach nadal działała. W 1940 roku uczęszczało do niej 827 dzieci; uczyło ich 10 nauczycieli. Wielu polskich pedagogów zostało zesłanych do pracy przymusowej lub do obozów koncentracyjnych. Wśród nich znalazł się Władysław Szczerbiński, kierownik szkoły, który zginął w Oświęcimiu w 1943 r.
Po wojnie - zmiana adresu
Po wojnie szkoła na Herbach została, w związku z reformą szkolnictwa, przemianowana na 11-letnią Ogólnokształcącą Szkołę Rozwojową. W jednym budynku uczyły się teraz dzieci i młodzież licealna. Podjęto decyzję o rozdzieleniu szkoły podstawowej i liceum. W przedwojennym budynku pozostało obecne Liceum Ogólnokształcące im. C. K. Norwida. Na potrzeby "podstawówki" wybudowano budynek na ul. Wróblej, w którym Szkoła Podstawowa nr 5 mieści się do dziś.
Naukę rozpoczęło tu w roku 1955/1956 631 uczniów; kadra pedagogiczna liczyła 16 nauczycieli. Pierwszym kierownikiem był Zygmunt Dziubiński.
I znowu za ciasno...
W latach 60. w szkole zrobiło się za ciasno. Przybyło uczniów, był to czas tzw. wyżu demograficznego. W roku szkolnym 1961/1962 było 933 uczniów, a w kolejnym - 1002 uczniów. W klasach liczba dzieci przekraczała 40, a nauka odbywała się na trzy zmiany. Zajęcia zaczynały się o godz. 7.30 a kończyły o 17.40. 29 oddziałów musiało się pomieścić w 11 salach lekcyjnych.
W 1967 roku ukończono budowę SP nr 26 przy ulicy Częstochowskiej i po wakacjach została tam przeniesiona część dzieci i nauczycieli. W "piątce" pozostało 521 uczniów i 17 nauczycieli.
Stabilizacja
Kolejne lata to starania o podniesienie poziomu nauczania w szkole. Dobra kadra nauczycielska, niezłe warunki lokalowe i stosunkowo niewielka liczba uczniów w szkole sprzyjały realizacji tych zamierzeń.
W latach 70 do szkoły wkroczyła technika - zakupiono sprzęt audiowizualny i dużą ilość pomocy naukowych. Prężnie działało ZHP - szczep harcerski liczył siedemdziesięciu harcerzy. Działały koła zainteresowań, PCK i LOP. Uczniowie ( a było ich w r. szkolnym 1978/1979 tylko 214 ) dbali o przyszkolny ogród, prowadzili na działce szkolnej uprawy roślin, sadzili drzewa i krzewy. W 1976 r. przeprowadzono częściowy remont budynku.
Nauka od rana do wieczora
Do szkoły zaczęły uczęszczać dzieci z kolejnego wyżu demograficznego. Gdy w latach 80 wybudowano na Herbach nowe osiedle liczba uczniów dochodziła do 1000. Nauka zaczynała się o 7 rano, a kończyła po 18. W latach 90 powstał szkolny radiowęzeł, pojawiły się kolorowe telewizory i video, wreszcie - komputery. Byliśmy jedną z pierwszych kieleckich szkół podstawowych, która miała pracownię komputerową z prawdziwego zdarzenia. Nasi uczniowie odnosili sukcesy w finałach konkursów przedmiotowych. Szkoła także organizowała konkursy międzyszkolne dla uczniów starszych klas : "Konkurs Wiedzy o Języku Polskim" i "Drogi Polaków do Niepodległości".
Teren szkoły został ogrodzony, w miejsce starych drzew posadzono nowe. Szkolna biblioteka z ciasnego pokoiku przeprowadziła się do nowych pomieszczeń po wykwaterowanych lokatorach. Wymieniono część okien, a jedną z klas przystosowano do prowadzenia dodatkowych zajęć z wychowania fizycznego.
Nasza szkoła dziś
W związku z reformą oświaty w czerwcu 2000 roku szkołę opuścili ostatni uczniowie klas ósmych. Na szkolnych korytarzach znowu zrobiło się luźniej; mamy teraz pod opieką niespełna czterysta dzieciaków. Grono pedagogiczne liczy 33 osoby, wszyscy mają wyższe wykształcenie, większość to nauczyciele dyplomowani i mianowani. Wspólnym wysiłkiem - w roku szkolnym 2002/2003 - zdobyliśmy zaszczytny tytuł "Szkoła z klasą". Organizujemy konkursy międzyszkolne: "Teatr jednego aktora", "Świętokrzyskie - naszym domem" i Międzyszkolny Konkurs Literacki na Baśń Twórczą. Nasi uczniowie zdobywają nagrody i wyróżnienia w licznych konkursach wiedzowych, plastycznych i sportowych. W ubiegłym roku Szkolny Klub Miłośników Kielc zdobył III miejsce w finale ogólnopolskim konkursu zorganizowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej za projekt opracowania „Przewodnika szkolnych wycieczek po Kielcach i okolicy”.
Nasze dzieci wyjeżdżają na "zielone szkoły", uczestniczą w wycieczkach i rajdach, prowadzą gazetkę "Szkolniak", chętnie biorą udział w licznych zajęciach pozalekcyjnych. W ramach działań proponowanych przez Świetlicę Wspierająco - Integrującą "Plus" korzystają z zajęć komputerowych, sportowych, plastycznych i teatralnych.
W 2006 roku podczas wakacji nasza poczciwa "piątka" została pięknie odremontowana od piwnic aż po dach. Cieszy oczy pięknymi elewacjami, wymienione zostały wszystkie okna i drzwi. Dla wygody i bezpieczeństwa dzieci wykonano nowe szatnie. Wiele klas wyposażono w nowe meble. Biblioteka dysponuje bogatym księgozbiorem, przystosowanym do potrzeb uczniów i nauczycieli; czytelnia przekształcana została w szkolne centrum informacji multimedialnej. W sali informatycznej pojawiły się nowoczesne komputery, które szkoła otrzymała w ramach programu „Pracownie komputerowe dla szkół”.
Uznaliśmy, że najwyższy czas, aby szkoła zyskała swojego patrona. Po długich poszukiwaniach i naradach zdecydowaliśmy, że doskonałym wzorcem osobowym dla naszych wychowanków będzie bohaterski prezydent Kielc, Stefan Artwiński, mądry i szlachetny człowiek, zasłużony dla rozwoju międzywojennych Kielc. Kandydatura została zaakceptowana przez rodziców, uczniów i nauczycieli. Rok szkolny 2006/2007 obfitował w różnorodne działania, które przybliżały dzieciom postać wybranego patrona. Były konkursy, wycieczki, ciekawe spotkania, które poprzedzały uroczystość nadania imienia szkole. W czerwcu 2007r. nasza szkoła otrzymała imię Stefana Artwińskiego.
Szkoła przechodziła wiele zmian organizacyjnych:
2009 r. - powstanie Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 28 w Kielcach w wyniku połączenia Szkoły Podstawowej nr 5 i Gimnazjum nr 13.
2017 r. – w związku z likwidacją gimnazjów przywrócono nazwę Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stefana Artwińskiego w Kielcach.
2022 r. - powstanie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2 w Kielcach.
Obecnie szkoła mieści się w dwóch budynkach oddalonych od siebie o ok. 1 km. Uczy się tu 355 uczniów. W budynku przy ulicy Wróblej 5 odbywają się zajęcia dla dzieci z oddziału 0 i z klas I – IV, natomiast w budynku przy ulicy Górniczej 64 - dla uczniów z klas V – VIII. Uczniowie korzystają w każdym z budynków z odpowiednio przygotowanych sal lekcyjnych, pracowni, bibliotek, sal gimnastycznych i boisk. Przy ulicy Wróblej funkcjonuje świetlica i stołówka szkolna, z której korzysta ok. 100 uczniów. W bieżącym roku szkolnym gorące posiłki otrzymują również uczniowie w budynku przy ulicy Górniczej.
W Szkole Podstawowej nr 5 pracuje 45 nauczycieli, w tym 34 dyplomowanych. Nauczyciele dbają o wszechstronny rozwój dzieci i zapewnienie im bezpieczeństwa. Lekcje rozpoczynają się o godz. 7.45 i kończą na ogół ok. 14.00. Uczniowie oprócz zajęć dydaktycznych mogą uczestniczyć w zajęciach dodatkowych.